Hoeveel zullen wij ervan merken?
De oorlog in Oekraïne is al bijna drie weken bezig en het lijkt er niet op alsof Vladimir Poetin zijn Russische troepen binnenkort terug zal trekken. Sterker nog: de Russische president heeft gedreigd nucleaire wapens in te zetten. De gevolgen hiervan voor Oekraïne zullen enorm zijn, maar wat merken we in Nederland van zo’n kernbom?
Nucleaire wapens
Een paar dagen nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen, gaf de Russische president Vladimir Poetin het leger het bevel om de nucleaire wapens op scherp te zetten. Maar of hij ook van plan is deze nucleaire wapens te gebruiken? Dat blijft natuurlijk de vraag. Eén ding dat de afgelopen weken in ieder geval wel duidelijk is geworden, is dat we Poetin niet moeten onderschatten. Maar wat betekent het eigenlijk als Poetin een kernbom op Oekraïne af laat vuren? En wat zijn de gevolgen voor Nederland?
Scenario onderzoeken
Laten we vooropstellen: vooralsnog lijkt dit een theoretisch verhaal en zijn er geen concrete aanwijzingen dat Poetin daadwerkelijk een kernbom gaat inzetten in de oorlog met Oekraïne. Toch heeft de nationale stralingsautoriteit ANVS het RIVM de opdracht gekeken om dit scenario te onderzoeken. “Vanwege de dreiging is het verzoek aan ons gedaan om wat berekeningen uit te voeren. De eerste resultaten over eventuele gevolgen van een kernbom in Oekraïne zijn inmiddels gedeeld met de stralingsautoriteit”, vertelt Lars Roobol, stralingsexpert en afdelingshoofd bij het RIVM aan Het Parool. Het RIVM werkt momenteel nauw samen met het ministerie van Defensie, zodat ze de actuele informatie over nucleaire wapens kunnen delen en verwerken.
Beperkte gevolgen
Hoewel de berekeningen vanwege veiligheidsoverwegingen niet openbaar zijn, kan Roobol wel melden dat de impact voor Nederland hoogstwaarschijnlijk beperkt zal zijn. De stralingsexpert laat weten dat de zogenoemde ’tactische kernwapens’ van Poetin vooral lokaal een verwoestende uitwerking zullen hebben. Deze kernwapens zijn raketten met kernkop die over een afstand van 500 kilometer afgevuurd worden.
In Nederland zullen we daar niet veel van merken, laat Roobol weten. “Het produceren van radioactiviteit is niet het doel van zo’n bom. Dat explosief is lokaal zeer schadelijk natuurlijk, en verschrikkelijk voor de slachtoffers, door de explosie en de hitte. Maar de radioactiviteit die dan vrijkomt, is een negatief bijeffect. Voor Nederland moet je qua gevolgen dan denken aan de kernramp in Tsjernobyl in 1986. Die heeft hier nul gezondheidsschade aangericht. Wel was er gedoe: koeien moesten van het land af, je wilt geen radioactieve stof in de melk”, legt hij uit. Wel laat hij weten dat berekeningen over mogelijke kernongevallen rond Nederland voortdurend worden bijgewerkt.
Jodiumpillen
Roobol herhaalt nogmaals dat gerichte kernbommen op Oekraïne te ver weg zijn om een grote bedreiging te vormen voor de volksgezondheid in Nederland. “Zo hanteren we nu al een straal van 100 kilometer rond kerncentrales als potentieel risicogebied. Mensen die binnen die cirkel wonen kregen jodiumtabletten thuis gestuurd, voor het geval er een ongeluk gebeurt in die centrales”, vertelt hij. Die jodiumpillen werken het beste bij jongeren. Dit heeft te maken met hun celdeling. Omdat hun celdeling namelijk sneller gaat dan bij ouderen, zijn zij gevoeliger voor straling.
“Maar besef wel: gevolgen van straling zijn niet altijd gigantisch”, gaat Roobol verder. “Zo is er een geval bekend van een hulpverlener die bij de kernramp van Fukushima betrokken was. Die was blootgesteld aan wel honderd keer zoveel straling als gemiddeld door de natuur in een jaar, maar de kans op overlijden aan kanker steeg daardoor slechts van 30 naar 31 procent. Straling is niet zo’n effectieve kankerverwekker, maar wel een effectieve opwekker van angst.”
Lees ook: Keert dienstplicht in Nederland terug met oorlog in Oekraïne?
Bron: Het Parool | Beeld: Unsplash, Jeff Vrba