En hoeveel mutaties zijn er eigenlijk nog meer?
De Britse mutatie van het coronavirus verspreidt zich razendsnel en brengt veel zorgen met zich mee. Inmiddels weten we dat er ook een Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse mutatie zijn, maar dit blijken lang niet de enige te zijn. Sinds de uitbraak van het coronavirus zijn er duizenden mutaties ontstaan. Hoe dat precies zit, leggen we uit.
Genetische code
“Het coronavirus muteert aan de lopende band”, legt Reina Sikkema, dierenarts en onderzoeker van het Rotterdamse Erasmus MC, uit. “Het heeft een genetische code van ongeveer 30.000 ‘letters’ waar steeds mutaties in optreden.” De meeste mutaties verschillen zo weinig van het originele virus, dat het amper opvalt. Andere mutaties wijken zo af, dat ze nauwkeuriger worden onderzocht. “Bepaalde varianten drukken mogelijk hun stempel op belangrijke eigenschappen van het virus, zoals de besmettelijkheid en de mate van ontduiken van onze afweerreacties” legt Chantal Reusken, viroloog bij het RIVM, uit. “Daarom worden er nu wereldwijd zo’n vijf varianten in de gaten gehouden.”
D614G-mutatie
Wat overeenkomt in alle mutaties, is de N501Y-mutatie van het zogenoemde S-gen. Het S-eiwit is een eiwit aan de oppervlakte van het virus, dat zich aan ‘celreceptoren’ bindt. Veel antistoffen binden zich ook aan dit S-eiwit. Daardoor hecht het virus dat in onze luchtwegen zit beter. De D614G-mutatie is de meest dominante mutant van het oorspronkelijke virus uit China. Deze variant komt vooral in Europa veel voor. Ruesken legt uit hoe een mutatie werkt: “Mutaties kun je zien als vertakkingen in een boom. Je hebt de D614G-mutatie, maar die hebben we verder geen (landen)naam gegeven. Je hebt zoveel varianten, die krijgen allemaal een aanduiding in de vertakkingen van de boom.”
Britse variant
De B.1.1.7, beter bekend als de Britse coronavariant, lijkt vooral besmettelijker te zijn dan de originele variant. Het zou dan ook kunnen dat de Britse variant op termijn de dominante variant (D614G) overwoekert. Uit Britse en Deense studies blijkt dat deze variant zich 40 tot 70 procent sneller verspreidt dan het coronavirus dat wij inmiddels goed kennen. “Naar de Britse variant is het meeste onderzoek gedaan, omdat in het Verenigd Koninkrijk van veel monsters de genetische code wordt bepaald, en er veel onderzoekers en geld beschikbaar is om de verspreiding van deze variant te bestuderen”, vertelt Sikkema.
Zuid-Afrikaanse variant
Dit is de meest gevreesde variant. Experts weten namelijk niet zeker of de vaccins die nu worden gemaakt ook tegen de Zuid-Afrikaanse variant werken. “De Zuid-Afrikaanse en de Braziliaanse variant hebben een mutatie die mogelijk van invloed is op de efficiëntie van immuunreacties. Die mutatie heet E484K, en die zit ook in de Zuid-Afrikaanse en in beide Braziliaanse varianten. Dit wordt nu onderzocht door de WHO en vaccinproducenten, Pfizer bijvoorbeeld”, weet Reusken te vertellen.
Braziliaanse en Japanse variant
De twee mutanten die in Brazilië zijn gevonden lijken, net als de Britse en Zuid-Afrikaanse variant, vooral besmettelijker te zijn. Daarnaast is er bij de Braziliaanse variant sprake van een mutatie van het S-eiwit. Sikkema zegt dat de Japanse variant eigenlijk niet Japans is, maar Braziliaans. “De variant die in Japan was gevonden is in feite de Braziliaanse variant, die nu daar nu aan het toenemen is.”
Nieuwe mutaties
De mutaties lijken zich nu in recordtempo te ontwikkelen en dan komen ze ook nog eens voor in Nederland. Een logische vraag is dan ook: kunnen we nog meer nieuwe mutaties verwachten? Als we viroloog Reusken moeten geloven kan dat zeker: “Dat kan in andere landen gebeuren, maar ook hier als het virus van mens weer naar een diersoort gaat. Bijvoorbeeld via nertsen kan weer een variatie ontstaan die van grote invloed kan zijn. Of door de toenemende druk op het virus door de uitrol van vaccinaties en het geven van antivirale therapieën.”
Lees ook: Wat houdt 95 procent effectiviteit van het coronavaccin precies in?
Bron: NOS | Beeld: Unsplash