De neusspray zit nog in de ontwikkelingsfase
De coronacrisis in Nederland is al een jaar aan de gang en het lijkt er niet op dat we binnenkort uit de harde lockdown gaan komen. Het is voor veel mensen nog lang wachten tot zij gevaccineerd kunnen worden, en ook dan blijft de vraag hoe lang je beschermd bent. Wetenschappers van het Erasmus MC ontwikkelden daarom een ander middel. Geen pil, geen prik, maar een neusspray.
Neusspray tegen corona
Een neusspray die je beschermt tegen het coronavirus? Dat klinkt als te mooi om waar te zijn. Toch is het echt zo. Wetenschappers van het Erasmus MC hebben namelijk een virusremmer ontwikkeld die verspreiding van corona tussen fretten blokkeert. In een kleinschalig onderzoek beschermde het middel de fretten volledig tegen infectie met het coronavirus. “We hebben het hier dus niet over een middel dat volgende week op de markt is”, benadrukt viroloog Rory de Vries van het Erasmus MC. Toch is het een hoopvol begin. “We zitten in de vroege ontwikkelingsfase en willen nu onderzoeken of dit ook bij mensen werkt.”
Fretten versus mensen
Hoewel fretten natuurlijk geen mensen zijn, is er aanleiding om te denken dat de neusspray ook bij mensen zal werken tegen het coronavirus. Fretten zijn net als mensen namelijk erg gevoelig voor het virus. “In Rotterdam gebruiken we al jaren fretten om de overdracht van verschillende luchtwegvirussen te testen”, legt De Vries uit. “Fretten vangen net als mensen virussen op via de bovenste luchtwegen. Maar uiteindelijk gaat het er natuurlijk om of kan worden aangetoond dat de fusieremmer veilig en effectief is in mensen.”
Opzettelijk besmetten
Om de virusremmer op de fretten te testen, werden eerst drie fretten opzettelijk met het coronavirus besmet. Zij werden alle drie in een eigen kooi gezet. Vervolgens gaven de onderzoekers zes fretten de neusspray met het antivirale middel en gaven zij zes fretten een placebo-neusspray. De twaalf fretten werden over de drie kooien verdeeld en brachten 24 uur door met hun geïnfecteerde soortgenoten. Na die 24 uur bleek dat de fretten die de placebo-neusspray hadden gekregen, allemaal besmet waren met het coronavirus. De zes fretten die de neusspray hadden gekregen, waren allemaal coronavrij. Drie weken later bleek tevens dat de placebo-fretten antistoffen tegen het virus hadden aangemaakt. Dit was niet het geval bij de fretten die de virusremmer hadden gekregen.
Hoe werkt het?
De neusspray zorgt ervoor dat het coronavirus geen cellen kan binnendringen. Normaal gesproken komt het virus in de cel terecht door met zijn zogeheten spike-eiwit aan de cel vast te klikken. Vervolgens verandert het spike-eiwit van vorm, waardoor het virus en de cel met elkaar versmelten. De virusremmer van Erasmus MC steekt voor die laatste stap een stokje. “Om van vorm te veranderen moeten twee stukken van het spike-eiwit als het ware aan elkaar ritsen”, zegt viroloog De Vries. “Ons middel blokkeert een van de twee stukken rits, waardoor dat niet meer lukt en het virus de cel niet in komt.”
Slag om de arm
Dat klinkt erg veelbelovend, zo vindt ook medisch viroloog Mariet Feltkamp van het LUMC. “Dit is interessant onderzoek. Het middel voorkomt echt dat fretten geïnfecteerd raken. Ik zou zeker investeren in vervolgonderzoek als ik de mogelijkheid had”, laat zij weten aan NOS. Toch houdt de viroloog, die zelf niet betrokken was bij het onderzoek, een slag om de arm. “Fretten zijn geen mensen. De eerste vraag is dus of dit ook bij mensen werkt. Zo ja, geeft het dan bijwerkingen? Ook ben ik benieuwd hoe vaak je zo’n middel kunt gebruiken. Stel je zit elke dag in de trein en bent een beetje bang, kun je dan dagelijks zo’n neusspray gebruiken? En wordt het een spray, of werkt een pufje misschien beter?”
Ook immunoloog Dimitri Diavatopoulos van het Radboudumc ziet veel potentie in de neusspray. “Als het middel ook bij mensen werkt, dan kan het helpen om infecties te voorkomen totdat er genoeg vaccins zijn. Voordeel is ook dat het laagdrempelig en makkelijk te gebruiken is”, vertelt hij aan NOS. Daarnaast is hij ook benieuwd of het middel werkt ná blootstelling aan het virus. “Als je mensen tijdens hun incubatietijd een middel kunt geven dat voorkomt dat ze ziek worden en dat ze het virus doorgeven, dan is dat natuurlijk van grote meerwaarde.”
Op mensen testen
Het is dus nog even de vraag of de neusspray veilig is voor mensen en of het ook bij mensen werkt. Plannen voor onderzoek op mensen zijn al in de maak, maar die studies worden vooral uitgevoerd door collega’s in de Verenigde Staten, weet De Vries. Als de virusremmer inderdaad werkt, betekent dat helaas nog niet dat we het gelijk bij de drogist kunnen scoren. Eerst moet gekeken worden hoe de neusspray grootschalig geproduceerd kan worden. Dat hangt natuurlijk ook samen met de kosten van het middel.
Lees ook: 5 veelgestelde vragen over de periode na je coronavaccinatie
Bron: NOS, Erasmus MC | Beeld: Unsplash, Diana Polekhina