Of zitten we er voor altijd aan vast?
Ooit hadden verstandskiezen daadwerkelijk een functie, maar tegenwoordig zitten ze ons alleen maar in de weg. Zullen ze door de evolutie in de loop der jaren verdwijnen, of is het een blijvend iets? Wij vertellen je er meer over.
Minder slijtage
Ten tijde van de Homo erectus, die van 2 miljoen jaar geleden tot 140.000 jaar geleden leefde, waren verstandskiezen heel nuttig. Het dieet van de mens bestond toen namelijk vooral uit hard en rauw voedsel. Iedere maaltijd bracht slijtage aan het gebit aan, terwijl er natuurlijk nog niet zoiets was als een tandarts. Een extra kies was daarom zeer welkom. “Meer kiezen betekent minder slijtage per kies”, aldus ontwikkelingsbioloog Ben Nelemans. Wie in staat was goed te kauwen, leefde langer en had dus een grotere kans op meer voortplanting.
Niet meer nodig
Tegenwoordig zijn verstandskiezen alleen maar vervelend. Het is vaak behoorlijk pijnlijk als ze doorkomen en ze drukken daarna tegen andere kiezen aan. Dat kan niet alleen langdurige pijn opleveren, maar er ook voor zorgen dat je gebit scheef gaat staan. Bovendien is poetsen en flossen achterin je mond lastig, waardoor verstandskiezen vaak gaatjes en infecties opleveren. Als je ervan af wilt, moet de kaakchirurg er meestal aan te pas komen. We hebben de extra kauwkracht tegenwoordig niet meer nodig, want we eten veel verwerkt en gekookt voedsel. Kortom: verstandskiezen zijn overbodig geworden en we zijn ze liever kwijt dan rijk.
Verschillende genen
Tijd voor de verstandskies om te gaan dus. Helaas gaat dat niet zo makkelijk. Om zo’n stap te maken in de evolutie, zijn mutaties nodig. De kleine aanpassingen in het DNA worden doorgegeven van generatie op generatie. Het zou dus behoorlijk wat tijd kosten om die kiezen te laten ‘verdwijnen’. Het is bovendien de vraag of het wel mogelijk is. Het mogelijk maken van evolutie noemen wetenschappers ook wel ‘interne selectie’. Dat heeft te maken met genetica. Bij het maken van verstandskiezen zijn veel verschillende genen betrokken. Het is nog niet helemaal duidelijk of die genen ook andere processen aansturen. Als die genen verdwijnen, zou dat dus juist nadelig kunnen zijn voor de evolutie.
Wel of niet weg?
Er zitten dus nog wel wat hobbels in de weg richting een verstandskiesloos bestaan. De wetenschap is erover verdeeld of het ooit mogelijk zal zijn. Toch durft Nelemans wel een voorspelling te doen. “Om de verstandskies compleet te laten verdwijnen, is er sterke selectie nodig. Dat lijkt niet het geval te zijn, want het geeft geen direct voordeel om geen verstandskiezen te hebben.” Als we dat moeten geloven, zullen we dus voor altijd aan die vervelende kiezen vastzitten.
Lees ook: Waarom je opvliegers kunt hebben als je niet in de overgang bent
Bron: Quest | Beeld: Unsplash, Amr Taha™