Schuim tijdens het afwassen: zorgt dat voor een schonere vaat?

Kun je beter afwassen met veel of weinig schuim?

Je haar rijkelijk inzepen met shampoo, badderen met een flinke laag bubbels en de afwas doen met een schuimlaag die boven de gootsteen uitkomt: die bubbels maken het leven nét even wat leuker. Maar zorgt dat schuim er eigenlijk ook voor dat je vuile vaat echt schoner wordt? Wij zochten het antwoord op de hamvraag: kun je beter afwassen met veel of juist met weinig schuim? 

Luchtbelletjes

Voordat we antwoord geven op deze levensbelangrijke vraag, gaan we even terug naar de basics. Wie scheikunde op de middelbare school heeft gevolgd, weet misschien nog wel dat schuim uit een heleboel luchtbelletjes bestaat. Die belletjes ontstaan wanneer water en lucht met geweld worden vermengd. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer je de kraan opendraait. Normaal gesproken knappen die bubbels binnen no time weer, maar een beetje afwasmiddel kan hier verandering in brengen. Dit komt door de zogeheten surfactanten. Tijd voor nog een lesje scheikunde.

Surfuctanten

Afwasmiddel bestaat voor zeker een kwart uit surfuctanten. Deze zorgen ervoor dat je vuile vaat zo schoon wordt. Hoe dat werkt? Elk surfuctantmolecuul heeft twee kanten. De ene kant is hydrofiel en hecht zich graag aan water. De andere kant is juist hydrofoob en wil niets met water te maken hebben. De hydrofobe kant gaat daarom graag in de vettige eetresten zitten. Hierdoor laten de vetmoleculen los van het bord en zijn deze dus makkelijk te verwijderen. Daarnaast verlagen surfuctanten de oppervlaktespanning van water. Hierdoor ‘plakken’ watermoleculen minder snel aan elkaar tot dikke druppels, waardoor het gladde afwaswater het vuil makkelijk van het bord afspoelt.

Meer of minder schuim?

Oké, duidelijk. Maar hoe zorgen die surfuctanten dan voor schuim? Nou, dat komt doordat die surfuctanten tussen het water en de lucht in gaan zitten en hierdoor de beschermlaagjes om de luchtbelletjes verdikken. Een beetje afwasmiddel kan hierdoor al een flinke laag schuim in je gootsteen veroorzaken. Het doet dan ook vermoeden dat meer schuim ook zorgt voor meer effectieve schoonmaakmiddelen én dus een schonere vaat. Toch is dit niet het geval volgens Wesley Browne, hoogleraar moleculaire chemie aan de Rijksuniversiteit Groningen. “Het schuim zélf heeft geen enkel nut bij de afwas. Schuimvorming is op zijn best een indicatie dat er nog voldoende vrije surfuctanten in het water zitten”, vertelt hij aan Quest. Aha!